«Καμπανάκι» χτύπησε ο ΟΟΣΑ και προβλέπει για την Ελλάδα αύξηση ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, λόγω… δημογραφικού! Σε έκθεσή του για τα συνταξιοδοτικά συστήματα των χωρών-μελών του, ο Οργανισμός για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη, κάνει την εκτίμηση ότι ίσως μέχρι το 2050, λόγω βελτίωσης του προσδόκιμου ζωής, θα πρέπει να αυξηθούν τα όρια ηλικίας κατά 2,8 έτη. Η αναπροσαρμογή αυτή θα προκύψει σε σχέση με το 62ο έτος ηλικίας (και 40 έτη ασφάλισης), που είναι ένα εκ των δύο ορίων που έχει θέσει το ισχύον Ασφαλιστικό Σύστημα στη χώρα (το άλλο είναι το 67ο έτος με 15 χρόνια ασφάλισης).
Η έκθεση αναφέρει ότι για την Ιταλία η ηλικία συνταξιοδότησης αναμένεται να αυξηθεί κατά 2,5 έτη, ενώ μεγαλύτερες αυξήσεις κατά 4,5 έτη εκτιμάται ότι θα προκύψουν σε Δανία και σε Εσθονία, μέχρι το 2050. Για τη χώρα μας, λαμβάνεται ως δεδομένο ότι τα 62 έτη είναι το όριο ηλικίας πλήρους σύνταξης για κάποιον που εργάζεται από 22 ετών. Το όριο αυτό προβλέπεται ότι το 2035 θα υπερβεί τα 63 έτη, για να προσεγγίσει το 2050, τα 65 έτη. Επίσης, η διαδικασία αυτή θα οδηγήσει το 2064 σε όριο ηλικίας στα 66 έτη.
Ένα βασικό στοιχείο που ασκεί πίεση στο συνταξιοδοτικό σύστημα της χώρας, είναι η μείωση στο εργατικό δυναμικό στις ηλικίες 20 – 64 ετών, που για την Ελλάδα προβλέπεται ότι μπορεί να υπερβεί το 35%. Το ποσοστό αυτό είναι αισθητά υψηλότερο από το μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ, που εκτιμάται ότι θα υποστούν 10% μείωση στο εργατικό δυναμικό τους. Στην ίδια κατηγορία με την Ελλάδα, βρίσκονται ακόμα η Ιαπωνία, η Κορέα, η Λετονία, η Λιθουανία και η Πολωνία. Υποχώρηση εργατικού δυναμικού στα επίπεδα του 25% θα υποστούν χώρες όπως είναι η Εσθονία, η Ουγγαρία, η Ιταλία, η Πορτογαλία, η Σλοβενία, η Σλοβακία και η Ισπανία.
Τι ισχύει στην Ελλάδα
Η επίδραση του προσδόκιμου ζωής στα όρια ηλικίας στην Ελλάδα, έχει προβλεφθεί ήδη από το 2010, με τον τότε Ασφαλιστικό νόμο (ν.3863/2010), γνωστό και ως «νόμο Λοβέρδου». Με σημείο αναφοράς τα 65 έτη, έχει θεσμοθετηθεί να εκκινήσει ο έλεγχος για την όποια αναπροσαρμογή, από την 1.1.2021 και μετά. Μάλιστα, ορίζεται ότι θα πραγματοποιείται σχετικός επανέλεγχος κάθε τριετία.
Το 2015 όμως, οριοθετήθηκαν να σημερινά όρια ηλικίας (ν.4404/15). Έτσι ως βασικό όριο, τέθηκε το 67ο έτος ηλικίας (με 15αετία) και έπεται το 62ο έτος ηλικίας (με 40 έτη ασφάλισης). Με δεδομένο ότι έχει οριστεί ήδη το 67ο έτος ηλικίας, ο έλεγχος για τη συσχέτιση του προσδόκιμου ζωής, με το 65ο έτος, σε αυτή τη φάση περισσεύει, αφού έχει ήδη υπερκαλυφθεί. Ενδιαφέρον παρουσιάζει όμως, ο επανέλεγχος που θα πρέπει να πραγματοποιηθεί το 2024. Εκεί θα φανεί εάν έχει υπάρξει και σε ποιο βαθμό, βελτίωση στο προσδόκιμο ζωής στη χώρα. Αν μάλιστα αυτή η βελτίωση, έχει επηρεάσει και το ασφαλιστικό σύστημα, ώστε να χρειάζεται αναπροσαρμογή στα όρια ηλικίας. Ο ΟΟΣΑ διαπιστώνει στην έκθεσή του ότι η σύνδεση που έχει γίνει στην Ελλάδα από το 2010, του προσδόκιμου ζωής με τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, έχει ως αποτέλεσμα να μειωθεί κατά 2% του ΑΕΠ η συνταξιοδοτική δαπάνη, όπως θα έχει διαμορφωθεί το 2070, σε σχέση με το 2019. Αυτό σημαίνει ότι θα επέρχεται αύξηση στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, άρα θα αποχωρούν από την εργασία τους, συγκριτικά λιγότεροι απασχολούμενοι και έτσι, η δαπάνη για καταβολή συντάξεων θα είναι όλο και πιο μικρή. Ήδη έχει διαπιστωθεί ότι η αύξηση των συνταξιούχων στην Ελλάδα, πραγματοποιείται με πιο αργό ρυθμό, συγκριτικά με το παρελθόν.
Η έκθεση του ΟΟΣΑ
Ο ΟΟΣΑ διαπιστώνει ότι η πανδημία έχει προκαλέσει επιβάρυνση στους ηλικιωμένους. Βέβαια, φαίνεται ότι σε αυτή τη φάση, οι συντάξεις τους προστατεύονται σε ικανοποιητικό βαθμό από όλες τις χώρες. Ανάλογη προστασία έχει φανεί ότι υπάρχει και για τα μελλοντικά συνταξιοδοτικά δικαιώματα, γεγονός που αποτελεί μια πολιτική απάντηση στην κρίση. Το 2020 η μέση πραγματική ηλικία συνταξιοδότησης για όλες τις χώρες-μέλη το ΟΟΣΑ ήταν τα 63,8 έτη για τους άνδρες και τα 62,4 έτη για τις γυναίκες. Οι Ελληνίδες έβγαιναν πέρσι στη σύνταξη στα 58,1 έτη κατά μέσο όρο και έτσι είχαν μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής (28,4 χρόνια). Οι άνδρες τη χώρας συνταξιοδοτήθηκαν στα 62 έτη, κατά μέσο όρο.
Με βάση τα νομοθετημένα μέτρα, η κανονική ηλικία συνταξιοδότησης θα αυξηθεί κατά περίπου δύο χρόνια στις χώρες – μέλη του ΟΟΣΑ κατά μέσο όρο μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 2060. Η μελλοντική κανονική ηλικία συνταξιοδότησης εκτιμάται ότι θα είναι τα 69 έτη ή περισσότερο σε χώρες όπως η Δανία, η Εσθονία, η Ιταλία και η Ολλανδία. Η Κολομβία, το Λουξεμβούργο και η Σλοβενία θα επιτρέψουν στους άνδρες να συνταξιοδοτηθούν στα 62 έτη. Οι γυναίκες θα διατηρήσουν χαμηλότερη κανονική ηλικία συνταξιοδότησης από τους άνδρες στην Κολομβία, την Ουγγαρία, το Ισραήλ, στην Πολωνία και στην Ελβετία.
