Ασφαλιστικό Νομοσχέδιο σε διαβούλευση: Μέτρα για συνταξιούχους – Επίδομα προσωπικής διαφοράς και επικουρικές

Σε δημόσια διαβούλευση τέθηκε λίγο μετά τα μεσάνυχτα της Πέμπτης το Ασφαλιστικό Νομοσχέδιο, που στα 182 άρθρα του, περιέχει τη μεταρρύθμιση της Επαγγελματικής Ασφάλισης, αλλά και τις κομβικές αλλαγές στην απασχόληση των συνταξιούχων και στα επιδόματα, με τη θεσμοθέτηση της προπληρωμένης κάρτας.

Το σχέδιο νόμου διακρίνεται σε τρεις μεγάλες Θεματικές Ενότητες. Η πρώτη περιέχει τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης και τη μεταρρύθμιση που περιλαμβάνει την φορολόγηση των παροχών τους (εφάπαξ και επικούρηση). Φορολόγηση που θα είναι κλιμακωτή και φτάνει έως το 20%, στο ανώτατο πεδίο. Ειδικότερα, ορίζεται ότι για έως 5 έτη ασφάλισης, ο φόρος είναι 10% για επικούρηση (σύνταξη) και 20% για εφάπαξ. Από 6-15 έτη ασφάλισης, 7,5% για περιοδική παροχή και 15% για εφάπαξ. Από 16 – 25 έτη ασφάλισης, 5% για περιοδική παροχή και 10% για εφάπαξ. Από 26 έτη και άνω, 2,5% για περιοδική παροχή και 5% για εφάπαξ. Οι συντελεστές υπόκεινται σε προσαύξηση κατά 50% εάν πρόκειται για  είσπραξη από το δικαιούχο ποσού πρόωρης εξαγοράς. Για όσους ασφαλιστούν μετά τα 55 έτη επιβάλλεται προσαύξηση 5% για κάθε έτος που υπολείπεται των πέντε ετών ασφάλισης. Αντίστοιχα ορίζεται η φορολόγηση και για τα ομαδικά ασφαλιστήρια συμβόλαια.

Από τη δεύτερη Θεματική Ενότητα ξεχωρίζει η απαλλαγή των συνταξιούχων εργαζόμενων από την παρακράτηση 30% στη σύνταξή τους και την αντικατάσταση αυτού του μέτρου με την επιβολή πόρου στο ετήσιο εισόδημά τους, από την εργασία τους. Πρόκειται για μη ανταποδοτικό πόρο υπέρ e-ΕΦΚΑ, ο οποίος για τους μισθωτούς εργαζόμενους συνταξιούχους θα ισούται με το 10% επί των ασφαλιστέων αποδοχών τους και για τους μη μισθωτούς εργαζόμενους συνταξιούχους με το 50% επί της επιλεγείσας ασφαλιστικής κλάσης για κύρια σύνταξη. Θεσπίζεται, επίσης, ετήσιο πλαφόν του πόρου που δεν μπορεί να υπερβαίνει το 12πλασιο της μηνιαίας εθνικής σύνταξης.

• Από 01.01.2024 θεσπίζεται για πρώτη φορά ενιαίος κανόνας για την απασχόληση των συνταξιούχων αναπηρίας. Δίνεται η δυνατότητα σε όλους τους συνταξιούχους με αναπηρία να εργασθούν με τις προϋποθέσεις του π. ΙΚΑ.
• Για ασφαλισμένους με οφειλές προς τον ΕΦΚΑ, που δεν μπορούν να συνταξιοδοτηθούν, παρά το ότι πληρούν το ηλικιακό κριτήριο, αυξάνεται το ανώτατο όριο οφειλών ασφαλιστικών εισφορών για συνταξιοδότηση από 20.000 σε 30.000 ευρώ (από 6.000 σε 10.000 ευρώ για τον π. Ο.Γ.Α.). Για το ποσό από 20.000 έως 30.000 ευρώ (6.000 ως 10.000 ευρώ για τον π. ΟΓΑ), παρακρατείται ποσοστό 60% της μηνιαίας σύνταξης, ενώ για το υπόλοιπο χρέος, γίνεται παρακράτηση σε 60 δόσεις μέχρι την εξόφλησή του, όπως γίνεται και σήμερα. Τίθενται όμως κριτήρια υπαγωγής στη ρύθμιση τίθενται που είναι το όριο των τραπεζικών καταθέσεων του οφειλέτη να μην υπερβαίνει τα 12.000 ευρώ (6.000 ευρώ για οφειλέτες του π. ΟΓΑ), να έχει συμπληρωθεί το 67ο έτος ηλικίας τους και να έχουν καταβληθεί εισφορές για τουλάχιστον 20 έτη ασφάλισης.
• Στην απονομή των επικουρικών συντάξεων δημιουργείται ενοποίηση κανόνων. Στο εξής, όσοι παίρνουν την κύρια σύνταξη τους και έχουν τουλάχιστον 15 χρόνια επικουρικής ασφάλισης θα μπορούν να πάρουν αμέσως τις συντάξεις τους.
• Επίσης, για πρώτη φορά λαμβάνουν την 9μηνη παροχή προστασίας της μητρότητας και οι ελεύθερες επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενες και αγρότισσες στο πεδίο της ανατροφής τέκνου.
• Δημιουργείται επίσης για πρώτη φορά η έννοια του ενεργού ΑΜΚΑ για υγειονομική περίθαλψη.
• Με ειδική διάταξη κωδικοποιείται το επίδομα προσωπικής διαφοράς που θα χορηγηθεί και φέτος σε 750.000 δικαιούχους. Ειδικότερα, οι συνταξιούχοι με μηνιαίο ύψος συντάξεων έως 700 ευρώ , θα λάβουν ενίσχυση 200 ευρώ, από 700,01 έως 1.100 ευρώ, θα λάβουν ενίσχυση 150 ευρώ και από 1.100,01 έως 1.600 ευρώ, θα λάβουν ενίσχυση 100 ευρώ.
• Ενεργοποιείται η σταδιακή εφαρμογή της Προπληρωμένης Κάρτας. Οι δικαιούχοι θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν τουλάχιστον το 50% του ποσού της ενίσχυσης ή του επιδόματος σε ηλεκτρονικές πληρωμές και αγορές, ενώ για το υπόλοιπο ποσό παρέχεται η δυνατότητα ανάληψης μετρητών. Το μέτρο αφορά το σύνολο των επιδομάτων, πλην κάποιων εξαιρέσεων όπως είναι τα αναπηρικά επιδόματα, το επίδομα στέγασης και έκτακτες οικονομικές ενισχύσεις της ΔΥΠΑ.
• Ενοποιούνται οι κανόνες και προϋποθέσεις χορήγησης σύνταξης θανάτου στα δικαιοδόχα τέκνα, διορθώνοντας αδικίες που προέκυψαν από τη διαφορετική αντιμετώπιση αναλόγως της ημερομηνίας θανάτου του γονέα (πριν ή μετά την έναρξη ισχύος του νόμου 4387/2016). Ειδικότερα, πλέον, θα χορηγείται σύνταξη θανάτου για όλα τα άγαμα ορφανά τέκνα έως το 24ο έτος της ηλικίας τους, ανεξαρτήτως εάν σπουδάζουν ή όχι και ανεξαρτήτως του πότε επήλθε ο θάνατος του γονέα (πριν ή μετά το 2016).
• Ενοποιούνται οι κανόνες χορήγησης σύνταξης στα ορφανά τέκνα που έχουν χάσει και τους δύο γονείς και έχουν βαριές αναπηρίες και αίρεται η ανισότητα ανάμεσα στον Ιδιωτικό και το Δημόσιο τομέα.
• Όλοι οι ιδιοκτήτες καταλυμάτων δυναμικότητας έως 10 δωματίων, που είναι παράλληλα εγγεγραμμένοι στο μητρώο αγροτών και αγροτικών εκμεταλλεύσεων, θα υπάγονται στην ασφάλιση του π. ΟΓΑ και όχι στον π. ΟΑΕΕ.
• Παρέχεται η δυνατότητα ελέγχων και επιβολής προστίμων και στους ελεγκτές των Περιφερειακών Ελεγκτικών Κέντρων Ασφάλισης (ΠΕΚΑ) του e-ΕΦΚΑ, για να περιοριστεί η υποδηλωμένη εργασία.
• Παρατείνεται, μέχρι 31.12.2024 η δυνατότητα σε εργαζόμενους που είναι ήδη ασφαλισμένοι στην επικουρική του e-ΕΦΚΑ και έχουν γεννηθεί από 1/1/1987 και μετά, να μεταβούν από τον e-ΕΦΚΑ στο ΤΕΚΑ.
• Χορηγείται επικουρική σύνταξη σε Πρατηριούχους Υγρών Καυσίμων που λαμβάνουν βασική σύνταξη από τον πρώην ΟΓΑ.
• Εργαζόμενοι, παλαιοί ασφαλισμένοι που το 2020 βίωσαν τις αρνητικές συνέπειες της πανδημίας και δεν κατάφεραν να συγκεντρώσουν τα απαιτούμενα ένσημα για το έτος αυτό, θα έχουν τη δυνατότητα να τα συμπληρώσουν ώστε να μπορέσουν να λάβουν μειωμένη σύνταξη υπολογίζοντας προς το σκοπό αυτό τα ένσημα του έτους 2019.
• Αναστέλλεται η αύξηση των επιτοκίων που επιβαρύνουν ρυθμισμένες ή μη οφειλές προς φορείς κοινωνικής ασφάλισης.
• Καθίσταται ανεμπόδιστη η ασφαλιστική κάλυψη των φοιτητών για τον κίνδυνο ατυχημάτων που μπορεί να προκύψουν κατά την περίοδο που διεξάγουν την πρακτική άσκηση που αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την λήψη του πτυχίου τους, ενώ παράλληλα διασφαλίζεται η ασφάλισή τους για παροχές σε είδος από τον ΕΟΠΥΥ, σε περίπτωση που δεν καλύπτονται ιατροφαρμακευτικά από άλλες διατάξεις.

Η τρίτη Θεματική Ενότητα περιέχει διατάξεις για το σύστημα διορισμού και προσλήψεων των εκπαιδευτικών της ΔΥΠΑ. Επίσης:

* Αποσαφηνίζεται ότι η μοριοδότηση του κριτηρίου της ανεργίας σε διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ για διορισμό στο Δημόσιο, ανήκει στις διευκολύνσεις που παρέχονται μόνο σε ανέργους και αναζητούντες εργασίας που πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια του επιδόματος θέρμανσης.

*Δίνεται η δυνατότητα σε ανέργους που απασχολούνται  με συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου μίας ημέρας, να εργάζονται χωρίς να χάνουν το επίδομα ανεργίας, υπό την προϋπόθεση ότι η απασχόληση αυτή δεν υπερβαίνει σωρευτικά τις τρεις ημέρες εβδομαδιαίως και τις δώδεκα ημέρες μηνιαίως. Στην περίπτωση αυτή, το επίδομα ανεργίας μειώνεται ανάλογα με τις ημέρες απασχόλησης.

*Εξαιρείται από το δηλούμενο εισόδημα, που υπολογίζεται για την ένταξη στο Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, το ειδικό βοήθημα που χορηγείται σε όσους εξέτισαν ποινή στερητική της ελευθερίας τους.

Το νομοσχέδιο θα παραμείνει σε διαβούλευση έως την Τετάρτη 6 Δεκεμβρίου. Στη συνέχεια, αφού γίνουν οι όποιες παρεμβάσεις, θα ενταχθεί προς ψήφιση, στη Βουλή.