Η μεταποίηση είναι ο μοναδικός κλάδος της ελληνικής οικονομίας που η παραγωγικότητα της εργασίας, όχι μόνο έχει ανακάμψει, αλλά έχει υπερβεί και το επίπεδο που βρισκόταν προ οικονομικής κρίσης.
Ο έντονος εξαγωγικός χαρακτήρας του κλάδου, η απορρόφηση σημαντικών επενδύσεων από το ΤΑΑ, οι δαπάνες που έγιναν σε έρευνα και ανάπτυξη, αλλά και οι λιγότερες ώρες εργασίας, έχουν οδηγήσει σε ένα ιδιαίτερα επιτυχημένο παραγωγικό μοντέλο. Το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής (ΓΠΚΒ), στην τριμηνιαία Έκθεση για την πορεία της Ελληνικής Οικονομίας, πραγματοποίησε ειδική ανάλυση για τον κλάδο της μεταποίησης, θέλοντας να αναδείξει τα οφέλη που προκύπτουν από την καινοτομία και την εξωστρέφεια.
Πιο συγκεκριμένα, η παραγωγικότητα της εργασίας στη μεταποίηση έχει αυξηθεί κατά 43,6% από το α’ τρίμηνο του 2009 έως το β’ τρίμηνο του 2024. Η επίδοση αυτή οφείλεται τόσο στην αύξηση της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας του προϊόντος, όσο και στη μείωση των ωρών εργασίας στον κλάδο, όπως προκύπτει από τα τριμηνιαία στοιχεία της Eurostat, αλλά και από την ανάλυση που έχει γίνει από το ΓΠΚΒ. Είναι χαρακτηριστικό ότι, κατά το β’ τρίμηνο της τρέχουσας χρονιάς, υπολογίστηκε πως η μεταποίηση προσφέρει το 10,4% της συνολικής ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας της οικονομίας. Το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 8,6% κατά το β’ τρίμηνο το 2009, δηλαδή λίγο πριν ξεκινήσει η βαθιά οικονομική κρίση στη χώρα.
Συνολικά η Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία (ΑΠΑ) μειώθηκε κατά 24% σε όλους τους κλάδους την περίοδο από το α’ εξάμηνο του 2009 έως το αντίστοιχο εξάμηνο του 2019. Η ανάκαμψη ξεκίνησε το β’ τρίμηνο του 2019 και έχει διαπιστωθεί αύξηση κατά 4,9% της ΑΠΑ έως το β’ τρίμηνο του 2024, συνολικά για όλους τους κλάδους της Οικονομίας. Μόνο στη μεταποίηση, όμως, η ΑΠΑ έχει βελτιωθεί κατά 8,9%, κατά την αντίστοιχη χρονική περίοδο. Άρα είναι σαφές ότι η μεταποίηση όχι μόνο κινείται σε θετική πορεία, αλλά έχει επιστρέψει στα προ κρίσης επίπεδα, κάτι που δεν έχει επιτευχθεί στους υπόλοιπους, επιμέρους οικονομικούς κλάδους.
Θετικό πρόσημο (9,3%), όπως φαίνεται και στον σχετικό πίνακα, καταγράφει και ο κλάδος της γεωργίας, δασοκομίας και αλιείας. Όμως η υποχώρηση που είχε προκύψει εκεί, κατά την κρίση που συντελέστηκε από το 2010 και μετά, ήταν πολύ μικρότερη. Αντίθετα, σε αρνητικό πρόσημο ΑΠΑ κινούνται όλοι οι υπόλοιποι κλάδοι, με τις μεγαλύτερες απώλειες, σε σχέση με το 2009, να καταγράφουν οι Κατασκευές (-57,1%). Ακολουθούν οι Χρηματοπιστωτικές και Ασφαλιστικές δραστηριότητες (-32,3%) και ο Δημόσιος Τομέας (-27,9%).
Σύμφωνα με το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής, η θετική επίδοση της μεταποίησης οφείλεται κυρίως στο εξαγωγικό προφίλ του κλάδου. Είναι χαρακτηριστικό ότι με έτος αναφοράς το 2022, σε αυτό τον κλάδο ανήκει το 29,3% των εξαγωγικών επιχειρήσεων της χώρας, ενώ καλύπτονται το 68,1% των συνολικών εξαγωγών της Ελλάδας, σύμφωνα με τη Eurostat. Ο διεθνής ανταγωνισμός, οδηγεί τις εξαγωγικές μεταποιητικές επιχειρήσεις στην καινοτομία, για να καταφέρουν να συγκρατήσουν το κόστος.
Μια επιπρόσθετη αιτία είναι το υψηλό επίπεδο επενδύσεων που έχει διοχετευθεί στη μεταποίηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ). Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), οι επενδύσεις στη μεταποίηση, λόγω ΤΑΑ, τη διετία 2021 – 2022, είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση της προστιθέμενης αξίας του κλάδου κατά 5,5% το 2021 και κατά 7% το 2022. Ανάλογο αποτέλεσμα παράγεται και από σχετική έρευνα που έχει διεξάγει για το 2023 η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Το 19% των ελληνικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον κλάδο της μεταποίησης, δηλώνουν ότι θα αυξήσουν τις δαπάνες για επενδύσεις, σε σχέση με το προηγούμενο έτος, ποσοστό που είναι υψηλότερο από το 15%, που είναι ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός μέσος όρος. Οι επενδύσεις στην ελληνική μεταποίηση, επικεντρώνονται σε μηχανήματα και μηχανολογικό εξοπλισμό (60,7%), καθώς και σε γη, κτήρια και υποδομές (20,4%).
