Ξαφνικά το υπουργείο Εργασίας «θυμήθηκε» ότι υπάρχει και Σώμα Επιθεώρησης της Εργασίας! Έπρεπε πρώτα να «σκάσει» το… φιάσκο της efood για να δοθούν άρον – άρον στη δημοσιότητα στοιχεία για ελέγχους στον πολύπαθο κλάδο των delivery.
Έλεγχοι που, κατά το υπουργείο, είχαν ξεκινήσει από την αρχή του έτους και που ασφαλώς εντάθηκαν μετά την υπόθεση, μπροστά στον κίνδυνο να αλλάξουν οι συμβάσεις των εργαζομένων στα efood και από μισθωτοί να γίνουν freelancers ή απολυμένοι. Την ίδια στιγμή, το υπουργείο Εργασίας παραθέτει στοιχεία που δείχνουν ότι με την παρέμβαση που έγινε στον πρόσφατο νόμο (ν.4808/21) επιχειρήθηκε να μπει τάξη σε ένα «θολό τοπίο» στον κλάδο, έτσι ώστε να αποφευχθούν φαινόμενα εκμετάλλευσης εργαζομένων από εργοδότες. Όμως ακόμα και έτσι, προέκυψε η περίπτωση efood, δείχνοντας πως μπορούν να υπάρξουν και τυχόν αθέμιτες πρακτικές, πέραν του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, η πλευρά του υπουργείου Εργασίας επιμένει ότι ενσωματώθηκαν στην ελληνική νομοθεσία, οι βέλτιστες πρακτικές που ισχύουν και στην υπόλοιπη Ευρώπη, για το συγκεκριμένο θέμα. Η Ισπανία όμως, δείχνει να ξεχωρίζει, αφού έχει θεσμοθετήσει ξεκάθαρα καθεστώς μισθωτής απασχόλησης για τους εργαζόμενους στις συνεργατικές πλατφόρμες και αυτό ύστερα από σχετική δικαστική απόφαση…
Σε ό,τι αφορά τους ελέγχους του ΣΕΠΕ, διενεργήθηκαν 2.458 στο οκτάμηνο Ιανουαρίου – Αυγούστου, πανελλαδικά και αφορούσαν τους όρους εργασίας 4.411 διανομέων. Κατά τους ελέγχους αυτούς διαπιστώθηκαν 307 παραβάσεις διατάξεων της εργατικής νομοθεσίας, εκ των οποίων οι 189 αφορούσαν στη μη καταβολή του 15% που προβλέπει ο νόμος ως πρόσθετη μηνιαία αποζημίωση χρήσης και συντήρησης του οχήματος. Μέχρι στιγμής έχουν επιβληθεί διοικητικά πρόστιμα συνολικού ύψους 293.800 €.
Σημειώνεται ότι οι προαναφερθέντες έλεγχοι διενεργήθηκαν στους κλάδους δραστηριότητας εστίασης (2.005 έλεγχοι), χονδρικού εμπορίου (47 έλεγχοι), λιανικού εμπορίου (175 έλεγχοι), υπηρεσιών ειδικών ταχυδρομείων (courier, 141 έλεγχοι) και λοιπούς κλάδους (90 έλεγχοι).
Επιπλέον, κατά τη διάρκεια του έτους 2020, με έμφαση στο διάστημα ισχύος των εκτάκτων και προσωρινών μέτρων για την αποφυγή διασποράς του COVID-19 (01-04-2020 έως 30-11-2020), στις τοπικές Επιθεωρήσεις υποβλήθηκαν συνολικά 44 καταγγελίες και 107 αιτήσεις για συζήτηση εργατικών διαφορών κατά εταιρειών που απασχολούν εργαζόμενους για τη διανομή προϊόντων και αντικειμένων.
Πανελλαδικά, το 2020 πραγματοποιήθηκαν 1.848 επιτόπιοι έλεγχοι σε τέτοιου είδους εταιρείες, σε 233 από τους οποίους διαπιστώθηκαν παραβάσεις, μεταξύ άλλων για αδήλωτη εργασία, χρονικά όρια, μη χορήγηση εβδομαδιαίας ανάπαυσης και μη καταβολή μισθοδοσίας μέσω τραπέζης. Οι 65 από αυτές τις παραβάσεις, αφορούσαν στην μη καταβολή του 15% ως πρόσθετης αποζημίωσης. Σε συνέχεια αυτών επιβλήθηκαν 163 διοικητικά πρόστιμα συνολικού ύψους 636.824,00€.
Τι ισχύει στην υπόλοιπη Ευρώπη
Η κατάσταση, σύμφωνα με την έρευνα της PWC, έδειξε ότι στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης επιτρέπεται οι απασχολούμενοι στις ψηφιακές πλατφόρμες να συμβάλλονται με αυτές τόσο υπό καθεστώς σύμβασης παροχής υπηρεσιών, όσο και υπό καθεστώς εξαρτημένης εργασία. Πιο συγκεκριμένα, ισχύουν τα εξής:
Βέλγιο: Η κατάταξη γίνεται ανά περίπτωση. Οι περισσότερες εταιρείες θεωρούν τους εργαζόμενους τους ως αυτοαπασχολούμενους.
Δανία: Η ταξινόμηση των εργαζομένων εξαρτάται από τις πραγματικές συνθήκες της συνεργασίας τους. Υπάρχουν κριτήρια που λαμβάνονται υπόψη για την εκτίμηση εάν το άτομο είναι αυτοαπασχολούμενος ή μισθωτός.
Γαλλία: Ο εργαζόμενος μπορεί να ταξινομηθεί είτε ως ελεύθερος επαγγελματίας είτε ως μισθωτός ανάλογα με την ύπαρξη ή όχι μιας ιεραρχικής σχέσης μεταξύ της πλατφόρμας και του ατόμου.
Γερμανία: Οι εργαζόμενοι συνήθως ταξινομούνται ως αυτοαπασχολούμενοι, αλλά συχνά είναι δύσκολο να διαχωριστούν από τους εργαζόμενους. Το θέμα αποτελεί σημαντικό νομικό ζήτημα στη Γερμανία.
Ιταλία: Σύμφωνα με την ιταλική νομοθεσία, οι εργαζόμενοι στις ψηφιακές πλατφόρμες μπορούν να ταξινομηθούν ως (i) δευτερεύοντες εργαζόμενοι (ii) αυτοαπασχολούμενοι, ή (iii) ως τρίτη κατηγορία, που είναι οι λεγόμενοι «συνεργαζόμενοι».
Νορβηγία: Οι εργαζόμενοι στις πλατφόρμες μπορούν να ταξινομηθούν είτε ως μισθωτοί είτε ως ελεύθεροι επαγγελματίες, ανάλογα με την περίπτωση.
Μ. Βρετανία: Υπάρχουν τρεις κατηγορίες: ελεύθεροι επαγγελματίες, μια μεσαία κατηγορία εργαζομένων (που δικαιούνται κατώτατο μισθό, άδεια, εργοδοτικές εισφορές) και υπάλληλοι (όπως παραπάνω, συν οικογενειακές άδειες, αποζημίωση απόλυσης). Δεν υπάρχουν ειδικοί κανόνες για τον καθορισμό του καθεστώτος απασχόλησης στις πλατφόρμες. Υπήρξαν μια σειρά από δικαστικές αποφάσεις με τις οποίες που χαρακτηρίζονταν ως αυτοαπασχολούμενοι διαπιστώθηκε ότι στην πραγματικότητα ήταν εργαζόμενοι. Σημειώνεται ότι το Φεβρουάριο εκδόθηκε δικαστική απόφαση σύμφωνα με την οποία οι απασχολούμενοι σε μια συγκεκριμένη πλατφόρμα (Uber) πρέπει να θεωρούνται ως μισθωτοί.
Ισπανία: Σύμφωνα με την έρευνα, στην Ισπανία, το έτος 2019 που η έρευνα έγινε, δεν υπήρχε ακόμη νόμος που να διέπει το είδος της εργασίας που εκτελείται στις ψηφιακές πλατφόρμες. Ωστόσο το Μάιο του 2021, ύστερα από σχετική δικαστική απόφαση, υιοθετήθηκε νομοθεσία σύμφωνα με την οποία όλες οι συμβάσεις πρέπει να μετατραπούν σε εξαρτημένης εργασίας.
Σουηδία: Εφαρμόζεται το μοντέλο τόσο της μισθωτής απασχόλησης, όσο και του ελεύθερου επαγγελματία ανάλογα με την περίπτωση και τα χαρακτηριστικά της συνεργασίας.
