Σε παγίδα για τις τωρινές, αλλά και για τις μελλοντικές συντάξεις, τείνει να εξελιχθεί το χρέος προς την Κοινωνική Ασφάλιση, που συσσωρεύεται στο ΚΕΑΟ. Τα επίσημα στοιχεία, από την δ’ τριμηνιαία έκθεση το Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών για το 2024, δείχνουν ότι συνολικά, το χρέος έχει εκτιναχθεί στα 49,29 δισ. ευρώ. Από αυτό, τα 9,8 δισ. ευρώ έχουν ήδη καταγραφεί ως ανείσπρακτα, δηλαδή είναι ανέφικτο να μπορέσουν οι αρμόδιες υπηρεσίες να πετύχουν την είσπραξή τους.
Αυτό σημαίνει ότι, με τους ελέγχους να βρίσκονται σε εξέλιξη, έχει ήδη εντοπιστεί ότι σχεδόν το 20% του χρέους προς τον ΕΦΚΑ, πρακτικά είναι αδύνατο να εισπραχθεί. Το πρόβλημα είναι πολύ μεγάλο και αναμένεται να διογκωθεί ακόμα περισσότερο, μόλις ολοκληρωθεί το ξεκαθάρισμα του συνόλου του καταγεγραμμένου χρέους στο ΚΕΑΟ, κάτι που αναμένεται να απαιτήσει, όμως, αρκετούς μήνες επισταμένης προσπάθειας, από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Κέντρου, που έχουν επιφορτιστεί με την ανάλογη ευθύνη.
Υπενθυμίζεται ότι μετά την κατάργηση των κριτηρίων για την διαβίβαση των θεωρητικά εισπράξιμων οφειλών από τους τ. ΦΚΑ στο ΚΕΑΟ, ένα μέρος από το χρέος εμφανίζει πολύ χαμηλή ή μηδενική εισπραξιμότητα. Για το λόγο αυτό, το ΚΕΑΟ, βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων που θέτει, εντοπίζει και διαχωρίζει τις οφειλές με χαμηλό, ίσως και μηδενικό βαθμό εισπραξιμότητας. Η διαδικασία προϋποθέτει ενδελεχή έλεγχο από τις αρμόδιες υπηρεσίες για εντοπισμό όλων των πηγών αποπληρωμής της οφειλής και εξάντληση κάθε εισπρακτικού μέσου σε βάρος του οφειλέτη. Εν συνεχεία μπορούν τα αρμόδια όργανα να προτείνουν και να εισηγηθούν με ασφάλεια τον χαρακτηρισμό μιας οφειλής ως πολύ χαμηλής εισπραξιμότητας, ή ανεπίδεκτη είσπραξης.
Ενδεικτικά, στην κατηγορία των οφειλών χαμηλής εισπραξιμότητας εντάσσονται χρέη για την είσπραξη των οποίων έχουν ληφθεί επανειλημμένα αναγκαστικά μέτρα είσπραξης χωρίς αποτέλεσμα. Το ίδιο ισχύει και για οφειλές προσώπων που έχουν αποβιώσει και οι κληρονόμοι αποποιήθηκαν την κληρονομιά, αλλά και για οφειλές επιχειρήσεων που έχουν πτωχεύσει, ή βρίσκονται σε αδράνεια.
Χαρακτηριστικό είναι ότι, όπως προκύπτει από αναλύσεις του ΚΕΑΟ, από το σύνολο του χρέους που είναι σήμερα στο χαρτοφυλάκιο περίπου τα 9,8 δισ. ευρώ είναι οφειλές πολύ χαμηλής εισπραξιμότητας. Οι οφειλές αυτές αφορούν εργοδότες πτωχευμένους, εργοδότες σε καθεστώς εκκαθάρισης, εργοδότες με οφειλές πριν από την εφαρμογή του συστήματος ασφάλισης μέσω ΑΠΔ, που δεν έχουν ποτέ υποβάλει ΑΠΔ και που δεν έχουν ποτέ καταβάλει ποσά στο ΚΕΑΟ, καθώς και οφειλές ασφαλισμένων που έχουν αποβιώσει.
Σε κάθε περίπτωση, το Κέντρο πραγματοποιεί κεντρική παρακολούθηση των οφειλετών. Μέσω ανάλυσης και επεξεργασίας των διαθέσιμων δεδομένων, ελέγχονται μεταξύ άλλων και ενδεχόμενες περιπτώσεις έντονης παραβατικότητας και συστηματικής δημιουργίας οφειλών.
Κοινό χαρακτηριστικό των περιπτώσεων αυτών, εκτός από την αύξηση του χρέους προς την Κοινωνική Ασφάλιση, είναι και η ανυπαρξία περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη για την ικανοποίηση των απαιτήσεων του φορέα. Η απουσία περιουσιακών στοιχείων, σύμφωνα με την γνώση που έχει αποκτήσει το ΚΕΑΟ, μπορεί να είναι και αποτέλεσμα μεθόδευσης με σκοπό την αδυναμία εντοπισμού των πραγματικών υπευθύνων της επιχείρησης.
Για την αντιμετώπιση των παραπάνω περιπτώσεων, άμεσης προτεραιότητας ζήτημα είναι η ενεργοποίηση του ελεγκτικού μηχανισμού για τον καταλογισμό των εισφορών στους πραγματικά ωφελούμενους από μια τέτοια, παράνομη δραστηριότητα. Τα πρόσωπα αυτά είναι που έχουν την υποχρέωση αλλά και την οικονομική δυνατότητα να αποκαταστήσουν τη ζημία των ασφαλιστικών οργανισμών που προκλήθηκε από τη δραστηριότητά τους.
Στο ίδιο πλαίσιο, το ΚΕΑΟ εντείνει και τον έλεγχο αφερεγγυότητας των Κοινών Επιχειρήσεων που είναι οφειλέτες στο μητρώο του. Ο δείκτης αφερεγγυότητας μιας κοινής επιχείρησης, που έχει καταγραφεί ως οφειλέτης στο ΚΕΑΟ, προκύπτει από στοιχεία που αφορούν:
- Στην υποβολή ΑΠΔ χωρίς την καταβολή εισφορών.
- Στην δραστηριότητα της επιχείρησης (επιχειρήσεις καθαριότητας, φύλαξης, εκπαιδευτικοί όμιλοι, κέντρα αισθητικής).
- Στο αν πρόκειται για επιχειρήσεις εντάσεως εργασίας.
- Στα χαρακτηριστικά των υπευθύνων (π.χ. ορισμός ως υπεύθυνων πρώην εργαζομένων της επιχείρησης).
- Στη νομική μορφή των επιχειρήσεων (μονοπρόσωπες, ΕΠΕ, ΙΚΕ).
- Στο αν οι ειδικότητες των απασχολουμένων στην επιχείρηση είναι άσχετες με τις δραστηριότητες της επιχείρησης (ενδεικτικά αναφέρεται η περίπτωση επιχείρησης με δραστηριότητα “καθαρισμοί” με απασχολούμενους μάγειρες, νοσοκόμους και νηπιαγωγούς).
- Στην όλη συμπεριφορά της επιχείρησης.
