Θλιβερή πρωτιά σε όλη την Ευρώπη κατέχει η Ελλάδα, καθώς την περίοδο 2019 – 2023 καταγράφηκε μείωση 8,3% στο πραγματικό εισόδημα από εργασία, ποσοστό που είναι το υψηλότερο στην ΕΕ. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση για την Ελληνική Οικονομία που δημοσίευσε το Ινστιτούτο Εργασίας (ΙΝΕ) της ΓΣΕΕ, δείχνουν ότι η Ελλάδα απομακρύνεται ταχύτατα και από τις βόρειες ευρωπαϊκές και από τις περιφερειακές χώρες. Στη έκθεση εντοπίζεται η υστέρηση της απαραίτητης προσαρμογής των ονομαστικών μισθών, σε σχέση με τη μεταβολή του πληθωρισμού που ήταν σαφώς μεγαλύτερη. Έτσι καταγράφεται τα τελευταία χρόνια υποχώρηση στο μερίδιο των μισθών σε σχέση με τη διανομή του εισοδήματος. Την ίδια στιγμή είναι σαφώς ταχύτερη η αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας, συγκριτικά με τον πραγματικό μισθό. Παράλληλα το ποσοστό απασχόλησης της χώρας (61,8% το 2023), κατατάσσει την Ελλάδα πάλι στην προτελευταία θέση της ΕΕ.
Πιο αναλυτικά, από την έκθεση του ΙΝΕ ΓΣΕΕ προκύπτουν τα εξής στοιχεία:
- Το συνδυασμένο αποτέλεσμα του πληθωρισμού και της υστέρησης των πραγματικών μισθών σε σχέση με την παραγωγικότητα είναι το πραγματικό μέσο ωρομίσθιο (σε μονάδες αγοραστικής δύναμης – PPS) το 2023 να αποτελεί το χαμηλότερο στην ΕΕ-27. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα καταγράφει το χαμηλότερο ωρομίσθιο στην ΕΕ-27 στους κλάδους: «Κατασκευές», «Επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες», «Δραστηριότητες σχετικές με την ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική μέριμνα» και «Τέχνες, διασκέδαση και ψυχαγωγία». Το δεύτερο χαμηλότερο ωρομίσθιο σημειώνεται στον κλάδο «Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου, ατμού και κλιματισμού». O κλάδος «Χονδρικό και λιανικό εμπόριο, μεταφορές, καταλύματα και υπηρεσίας εστίασης» καταγράφει το 3ο χαμηλότερο πραγματικό ωρομίσθιο και η «Μεταποίηση» και η «Εκπαίδευση» το 4ο χαμηλότερο μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ-27.
- Η Ελλάδα βρίσκεται στην τελευταία θέση, ως προς την πραγματική αποζημίωση (μισθό) ανά εργαζόμενο καταγράφοντας πτώση 8,3%, ένδειξη που αποτυπώνει ότι ο κόσμος της εργασίας στη χώρας βρίσκεται σε διαρκή εισοδηματική λιτότητα. Η Φινλανδία καταγράφει μείωση 2,9% και η Ολλανδία 0,8%. Αντίθετα, ο μέσος όρος της ΕΕ-27 καταγράφει αύξηση κατά 3,4%. Τη μεγαλύτερη αύξηση καταγράφουν: η Ρουμανία με 33,9%, η Λιθουανία με 31,8%, η Λετονία 30,5%, η Πολωνία με 26% και η Βουλγαρία με 25,3%.
- Το 2023 το ποσοστό απασχόλησης στην Ελλάδα, αν και αυξημένο έναντι του 2022, διαμορφώθηκε στο 61,8%, επίδοση που κατατάσσει τη χώρα μας στην προτελευταία θέση μεταξύ των κρατών-μελών. Το ποσοστό αυτό είναι 8,6 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ και άνω των 10 ποσοστιαίων μονάδων χαμηλότερο από το αντίστοιχο άλλων οικονομιών της περιφέρειας της ΕΕ και της ανατολικής Ευρώπης. Η Ελλάδα εμφανίζει καλύτερη επίδοση μόνο έναντι της Ιταλίας (61,5%). Επιπλέον, η Ελλάδα έχει διαφορά άνω των 10 μονάδων από χώρες της περιφέρειας της ΕΕ και της Ανατολικής Ευρώπης (πχ Πορτογαλία, Λιθουανία, Κύπρος, Ουγγαρία).
- Ιδιαίτερα μεγάλη συνεχίζει να είναι η απόκλιση των ποσοστών απασχόλησης μεταξύ συγκεκριμένων πληθυσμιακών ομάδων. Ειδικότερα, η απόκλιση του ποσοστού απασχόλησης μεταξύ ανδρών και γυναικών στην Ελλάδα το 2023 ανήλθε στις 18 ποσοστιαίες μονάδες, τιμή που είναι η υψηλότερη στην ΕΕ. Επιπλέον, η απόκλιση του ποσοστού απασχόλησης των ατόμων ηλικίας 15-29 ετών από το αντίστοιχο εκείνων ηλικίας 50-64 ετών ανήλθε στις 27,4 ποσοστιαίες μονάδες, η έβδομη μεγαλύτερη μεταξύ των κρατών-μελών της Ένωσης.
- Παρά τη συνεχή και σημαντική μείωσή του από το 2014 και ύστερα, το ποσοστό ανεργίας στη χώρα μας παραμένει υψηλό. Το 2023 διαμορφώθηκε στο 11,1%, που αποτελεί το δεύτερο υψηλότερο μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ. Επιπλέον, το ποσοστό ανεργίας των γυναικών ηλικίας 15-74 ετών στην Ελλάδα ανήλθε το 2023 στο 14,3% (το υψηλότερο στην ΕΕ), καταγράφοντας απόκλιση 5,8 ποσοστιαίων μονάδων από το αντίστοιχο των ανδρών. Παρά τη μείωσή του, έντονο παραμένει επίσης το πρόβλημα της ανεργίας των νέων, με το ποσοστό των ανέργων ηλικίας 15-29 ετών πέρυσι να ανέρχεται στο 21,8%.
- Κατά τη διάρκεια της πανδημίας το πραγματικό μέσο εισόδημα από εργασία αυξήθηκε στην Ελλάδα εν αντιθέσει με την ΕΕ-27, από τις αρχές του 2021 μειώνεται συστηματικά. Το τελευταίο τρίμηνο του 2023 έκλεισε με το πραγματικό μέσο εισόδημα από εργασία στην Ελλάδα μόλις στο 90% της αγοραστικής του δύναμης σε σχέση με το 2019 έναντι 96,9% στην ΕΕ-27. Το πραγματικό μέσο εισόδημα από εργασία στην Ελλάδα μεταπανδημικά είχε τη δυνατότητα να αυξηθεί ταχύτερα σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Η πτώση του οφείλεται αποκλειστικά στην ταχύτερη αύξηση των τιμών καταναλωτικών αγαθών και υπηρεσιών σε σχέση με τους ονομαστικούς μισθούς.
- Το 2023 το μερίδιο των μισθών στο ΑΕΠ μειώθηκε στο 47,5% του ΑΕΠ από το 48,1% του 2022, ενώ σύμφωνα με τις προβλέψεις της AMECO αναμένεται περαιτέρω πτώση στο 47,1% μέχρι το 2025. Αξίζει να σημειωθεί ότι πρόκειται για το χαμηλότερο επίπεδο του προσαρμοσμένου μεριδίου μισθών στο εθνικό εισόδημα που έχει καταγραφεί με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία (1960-2024).
- Το 2023 το 21,8% των ανηλίκων και το 18,3% των ενηλίκων βρίσκονταν σε κίνδυνο φτώχειας.
- Την τριετία 2021-2023 περίπου το 36% των νοικοκυριών στην Ελλάδα αντεπεξερχόταν με πολύ μεγάλη δυσκολία στις δαπάνες για την κάλυψη των βασικών του αναγκών.
