Την βελτίωση της υγείας και της ασφάλειας των εργαζόμενων στις επιχειρήσεις του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, με στοχευμένες παρεμβάσεις, αλλά και ένα νέο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα, περιλαμβάνει η Εθνική Στρατηγική που υπογράφηκε από τον αρμόδιο υπουργό, Κωστή Χατζηδάκη.
Το Σύστημα με την ονομασία «ΗΡΙΔΑΝΟΣ», θα χρηματοδοτηθεί από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Η Εθνική Στρατηγική για την Υγεία και την Ασφάλεια στην Εργασία (ΕΣΥΑΕ), αφορά την περίοδο 2022 – 2027 και ενσωματώνει τους εξής βασικούς τρεις στόχους: Πρόληψη των κινδύνων στην εργασία, βελτίωση του νομοθετικού πλαισίου και ανάπτυξη ενός λειτουργικού εθνικού συστήματος διακυβέρνησης για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία.
Από την διαβούλευση που πραγματοποιήθηκε με τους κοινωνικούς εταίρους, ήδη από τον Ιούνιο του 2021, διαπιστώθηκαν συγκεκριμένες παθογένειες που δυσχεραίνουν ή χαρακτηριστικά που επηρεάζουν εν γένει τη λειτουργία του υπάρχοντος συστήματος Υγείας και Ασφάλειας στην εργασία, όπως:
- Η εμφανιζόμενη αδυναμία πλήρους και συνεπούς εφαρμογής της νομοθεσίας για την υγεία και ασφάλεια στην εργασία στις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις. Το φαινόμενο αυτό εντοπίζεται σε όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές χώρες. Παρόμοια ζητήματα πλημμελούς εφαρμογής, αλλά και δυσχερούς ελέγχου, διαπιστώθηκαν στο πεδίο των εργολαβικών-υπεργολαβικών δικτύων, στα τεχνικά έργα και σε ορισμένες δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών.
- Η διαχρονική υστέρηση αναφορικά με την υιοθέτηση και εφαρμογή του ισχύοντος θεσμικού και νομοθετικού πλαισίου για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία (ΥΑΕ) από τμήματα του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα. Τα μεγαλύτερα προβλήματα, εντοπίστηκαν στο χώρο της Υγείας και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, δεδομένης της εκ φύσεως αυξημένης επικινδυνότητας βασικών δραστηριοτήτων (χειρισμός επικίνδυνων βιολογικών και χημικών παραγόντων, αποκομιδή απορριμμάτων, τεχνικά έργα).
- Το γεγονός ότι η συμμόρφωση στους κανόνες ΥΑΕ αποτελεί ζήτημα εμπέδωσης νοοτροπίας (κουλτούρας) πρόληψης, και μάλιστα από την αρχή, δεδομένου ότι οι σημερινοί μαθητές και σπουδαστές θα είναι οι αυριανοί εργοδότες και εργαζόμενοι και, συνεπώς, πρέπει ήδη από το σχολικό περιβάλλον να αποκτήσουν παιδεία και νοοτροπία πρόληψης των σχετικών κινδύνων. Αρκετές ευρωπαϊκές χώρες έχουν ενσωματώσει τις αρχές της ΥΑΕ στα εθνικά προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης, ενώ η αντίστοιχη εικόνα στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα χαρακτηρίζεται από περιορισμένες απόπειρες εισαγωγής θεμάτων ΥΑΕ στα προγράμματα σπουδών.
Ενδεικτικά ορισμένα από τα μέτρα που περιλαμβάνονται στην Εθνική Στρατηγική είναι:
-Η προώθηση της δημιουργίας ειδικού «Φορέα Ασφάλισης Επαγγελματικού Κινδύνου (επαγγελματικής νοσηρότητας)» μετά από διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους.
-Η λειτουργία του νέου Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος «ΗΡΙΔΑΝΟΣ» για την ΥΑΕ με χρηματοδότηση από το ταμείο ανάκαμψης.
-Η διαμόρφωση ολοκληρωμένου μηχανισμού αναγγελίας και καταγραφής εργατικών ατυχημάτων και επαγγελματικών ασθενειών.
-Η ενίσχυση της ετοιμότητας έναντι πιθανών μελλοντικών υγειονομικών κρίσεων με την ανάπτυξη πάγιων συνεργειών μεταξύ της Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία και της Δημόσιας Υγείας (π.χ. έκδοση εγκυκλίων και πρακτικών οδηγών, εκπόνηση σχεδίων ετοιμότητας, συντονιστικές συναντήσεις κ.ά.).
– Ο εκσυγχρονισμός της διαδικασίας διεξαγωγής των ελέγχων, με την χρήση νέων τεχνολογιών, όπως π.χ. με τη χρήση φορητών “tablets” από τους επιθεωρητές και την καταχώρηση των υποδείξεων των ελέγχων στο λογαριασμό του κάθε εργοδότη στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα της Επιθεώρησης Εργασίας.
-Η υιοθέτηση ενός «μητρώου ελεγκτικών βημάτων», δηλαδή τυποποιημένης ηλεκτρονικής διαδικασίας διεξαγωγής του ελέγχου με χρήση λίστας σημείων ελέγχου (check list) και καταχώρησης των στοιχείων στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα της Επιθεώρησης Εργασίας.
-Δράσεις πρόληψης των ψυχοκοινωνικών κινδύνων στην εργασία (εργασιακό άγχος, βία και παρενόχληση, εκφοβισμός, εργασιακή εξουθένωση).
– Επικαιροποίηση της εθνικής νομοθεσίας για την ΥΑΕ, λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη για στήριξη των επιχειρήσεων (π.χ. αναπροσαρμογή των ειδικοτήτων που μπορούν να ασκήσουν καθήκοντα Τεχνικού Ασφαλείας, εκσυγχρονισμός του πλαισίου παροχής υπηρεσιών ιατρικής της εργασίας, ενίσχυση της συμμετοχής των εργαζόμενων, μείωση γραφειοκρατικών επιβαρύνσεων κ.α.)
-Προγράμματα εκπαίδευσης εργοδοτών, εργαζομένων και επαγγελματιών υγείας και ασφάλειας (τεχνικών ασφαλείας, ιατρών εργασίας, κ.λπ.) με έμφαση στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Παράλληλα προβλέπεται να υλοποιηθούν δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης εκπαιδευτικών και μαθητών σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης.
– Εμβάθυνση της συνεργασίας με τους κοινωνικούς εταίρους τόσο με την αξιοποίηση του Ελληνικού Ινστιτούτου για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία (ΕΛΙΝΥΑΕ), του επιστημονικού τους φορέα για τα θέματα ΥΑΕ, όσο και με την αναβάθμιση του Συμβουλίου Υγείας & Ασφάλειας των Εργαζομένων, του οργάνου τριμερούς διαβούλευσης για τα αντίστοιχα θέματα.
