Εξαιρετικά περιορισμένη είναι η απήχηση του μέτρου της παραγραφής οφειλών, που εδώ και πάνω από ένα έτος, έχει τεθεί σε ισχύ, με σκοπό να διευκολύνει ασφαλισμένους, κύρια μη μισθωτούς, αλλά και επιχειρήσεις με χρέη προς τον ΕΦΚΑ.
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, ανέρχονται μόλις στις 12.724 οι αιτήσεις που έχουν υποβληθεί από ασφαλισμένους και επιχειρήσεις για ένταξη στην εν λόγω διαδικασία. Από αυτές, ένα ποσοστό στα επίπεδα λίγο πάνω από 60% έχει εγκριθεί. Αυτό σημαίνει ότι συνολικά προσεγγίζουν τις 7.600 οι εγκρίσεις των αιτήσεων, με τις υπόλοιπες είτε να έχουν απορριφθεί, αφού δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις είτε να βρίσκονται ακόμα σε εκκρεμότητα.
Οι αρμόδιες υπηρεσίες του Φορέα, δεν έχουν ολοκληρώσει ακόμα τη διαδικασία της εκκαθάρισης του συνόλου του χρέους που έχει διαγραφεί. Όμως, διαπιστώνεται ότι στη συντριπτική πλειονότητα, οι οφειλέτες – μη μισθωτοί που εντάχθηκαν στη διαδικασία (περίπου 7.500), είχαν μικρά ποσά ως χρέος που ήθελαν να διευθετήσουν (όχι πάνω από 15.000 ευρώ έκαστος στο ανώτατο πεδίο). Άρα, κατ’ εκτίμηση, υπολογίζεται ότι το συνολικό ποσό χρέους που διαγράφηκε (με τη διαδικασία πλήρους απογραφής να ολοκληρώνεται εντός φθινοπώρου), προσεγγίζει τα 50 εκατ. ευρώ στο ανώτατο πεδίο.
Πιο αναλυτικά, για μη μισθωτούς και μικρομεσαίους, καταγράφηκαν στον ΕΦΚΑ 12.474 αιτήσεις. Από αυτές εγκρίθηκε το 60% περίπου 7.500, απορρίφθηκε το 21%, δηλαδή 2.700 και βρίσκονται σε εκκρεμότητες άλλες 2.250 αιτήσεις, δηλαδή το 18% του συνόλου. Ουσιαστικά, διαπιστώνεται ότι μία στις πέντε αιτήσεις που υποβάλλονται, δεν πληρούν τις προϋποθέσεις ένταξης στη διαδικασία και απορρίπτονται.
Αντίστοιχα, υποβολή αιτήσεων πραγματοποιείται και από μισθωτούς – Εταιρίες – Επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Οικοδομή. Εκεί έχουν υποβληθεί μόλις 250 αιτήσεις, έχουν εγκριθεί οι 100, άλλες 90 απορρίφθηκαν, ενώ 60 βρίσκονται σε εκκρεμότητα. Το συνολικό ποσό χρέους που διαγράφηκε είναι μόλις 450.000 ευρώ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με την α’ τριμηνιαία έκθεση του ΚΕΑΟ, το χρέος προς την Κοινωνική Ασφάλιση έχει ανέλθει στα 47,88 δισ. ευρώ. Επίσης, οι οφειλέτες, σύμφωνα με το Μητρώο του Φορέα, ανέρχονται σε 2.184.125 (φυσικά και νομικά πρόσωπα). Άρα, διαπιστώνεται και στην πράξη ότι η συμμετοχή στην παραγραφή οφειλών είναι μικρή.
Είναι προφανές, σύμφωνα με αρμόδιους υπηρεσιακούς παράγοντες, ότι η διαδικασία παραγραφής οφειλών δεν έχει τα αναμενόμενα αποτελέσματα, κυρίως επειδή οι οφειλέτες αγνοούν κάποια καθοριστικά «βήματα» της διαδικασίας. Το πλέον χαρακτηριστικό εξ αυτών είναι το λεγόμενο διακοπτικό γεγονός. Υπενθυμίζεται ότι η διαγραφή γίνεται για την περίοδο που καταγράφηκε οφειλή, μία δεκαετία και περισσότερο, πριν από τη φετινή χρονιά. Άρα, αναζητούνται οφειλές που μπορεί να έχουν προκύψει από το 2014 και νωρίτερα. Στις περιπτώσεις αυτές, είναι πιθανό να έχει υπάρξει κάποιο διακοπτικό μέσο, που οι οφειλέτες το αγνοούν. Ως τέτοιο, θα μπορούσε να θεωρηθεί ένα απλό ειδοποιητήριο από τον ΕΦΚΑ, ή ένα εξώδικο, που εστάλη προς τους οφειλέτες. Εάν κάτι τέτοιο συνέβη, εντός του χρονικού διαστήματος της παραγραφής, τότε η διαδικασία αυτόματα δεν μπορεί να ολοκληρωθεί και έτσι η αίτηση που μπορεί να έχει υποβληθεί, απορρίπτεται.
Ειδικότερα, τα γεγονότα εκείνα που χαρακτηρίζονται από τον ΕΦΚΑ ως «διακοπτικά» και έχουν ως αποτέλεσμα να μην εφαρμόζεται το μέτρο της διαγραφής είναι τα εξής, όπως έχουν αναλυθεί σε εγκύκλιο που εκδόθηκε ήδη από τον Απρίλιο του 2023:
- Επίδοση στον σύνδικο της πτώχευσης αναγγελίας του ΚΕΑΟ για την κατάταξη της απαίτησης (οφειλής) στον Πίνακα Διανομής της πτώχευσης.
- Επίδοση στον αρμόδιο υπάλληλο του πλειστηριασμού (συμβολαιογράφο), αναγγελίας του ΚΕΑΟ για την κατάταξη της απαίτησης (οφειλής) στον Πίνακα Κατάταξης του Πλειστηριασμού.
- Επίδοση (μετά την 1/1/2015) από το ΚΕΑΟ στον οφειλέτη της προβλεπόμενης από τον ΚΕΔΕ ατομικής ειδοποίησης περί έναρξης της αναγκαστικής εις βάρος του εκτέλεσης.
- Εγγραφή από το ΚΕΑΟ στο οικείο Υποθηκοφυλακείο /Κτηματολόγιο υποθήκης επί ακινήτου περιουσιακού στοιχείου του οφειλέτη για την διασφάλιση της απαίτησης (οφειλής).
- Εγγραφή από το ΚΕΑΟ στο οικείο Ειρηνοδικείο/ Υποθηκοφυλακείο-Κτηματολόγιο κατάσχεσης κινητής/ακίνητης περιουσίας εις χείρας του οφειλέτη ή με την επίδοση σε τρίτο ή σε Πιστωτικό Ίδρυμα κατάσχεσης απαίτησης εις χείρας του.
- Καταβολή από πλευράς του οφειλέτη είτε ποσών έναντι της εκτός ρύθμισης οφειλής του είτε δόσεων ρύθμισης μετά από αίτηση/απόφαση ρύθμισης.
Επιπρόσθετα, υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο οφειλέτης δεν έχει αντιληφθεί ότι τυχόν διαγραφή της οφειλής του, που προέκυψε σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο στο παρελθόν, μεταφράζεται σε ταυτόχρονη διαγραφή χρόνου ασφάλισης. Έτσι, κάτι τέτοιο μπορεί να οδηγήσει σε νέο πρόβλημα, που θα φανεί ολοκάθαρα όταν ο ασφαλισμένος θα υποβάλλει αίτηση συνταξιοδότησης, νομίζοντας ότι έχει συμπληρώσει τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης για να βγει στη σύνταξη. Αν μέρος αυτού του χρόνου, έχει αξιοποιηθεί για διαγραφή οφειλής, τότε είναι πιθανό ο ασφαλισμένος να εγκλωβιστεί και να μην μπορεί να συνταξιοδοτηθεί, αφού δεν θα συμπληρώνει τα απαραίτητα ένσημα που απαιτούνται ανά περίπτωση. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, οι οφειλέτες – ασφαλισμένοι προτιμούν να χάσουν την ευκαιρία αξιοποίησης της παραγραφής και να περιμένουν να συνταξιοδοτηθούν, κουβαλώντας και το όποιο χρέος τους. Στην περίπτωση μάλιστα, που πρόκειται για μικροποσά, θα μπορούν πιο εύκολα να το εξοφλήσουν, χωρίς να χάσουν την ευκαιρία της συνταξιοδότησης.
