Νέα βόμβα στο δημογραφικό πρόβλημα για την Ελλάδα, αποτελούν τα επίσημα στοιχεία από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ), που ανέδειξαν για το 2023, περαιτέρω μείωση του πληθυσμού της χώρας. Τα στοιχεία δείχνουν ότι παραμένει πολύ μεγάλο το χάσμα ανάμεσα στις γεννήσεις και στους θανάτους, χωρίς να διαφαίνεται άμεση βελτίωση της αρνητικής εικόνας που έχει διαμορφωθεί. Πρόκειται για ένα πρόβλημα που έχει τεράστιες κοινωνικές, αλλά και δημοσιονομικές προεκτάσεις, καθώς επιδρά άμεσα στη βιωσιμότητα του Ασφαλιστικού συστήματος. Οι ειδικοί επί δημογραφικών ζητημάτων, επιμένουν πως απαιτείται η λήψη άμεσων μέτρων, ώστε να στηριχθεί η ελληνική οικογένεια, το παιδί και η κατοικία. Έτσι, εκτιμάται ότι θα υπάρξουν κίνητρα αντιστροφής της κατάστασης, που θα μπορέσουν να οδηγήσουν σε βελτίωση της δημογραφικής εικόνας της Ελλάδας, έστω και μεσομακροπρόθεσμα. Διαφορετικά, το χάσμα γεννήσεων και θανάτων θα μεγαλώνει και ο πληθυσμός της χώρας θα συρρικνώνεται, χρόνο με το χρόνο.
Πιο αναλυτικά, νέο ιστορικό χαμηλό στις γεννήσεις κατέγραψε η Ελληνική Στατιστική Αρχή για το 2023 ενώ τα στοιχεία του ληξιαρχείου δείχνουν ότι είναι αυξημένες οι πιθανότητες, το 2024 οι γεννήσεις να πέσουν για πρώτη φορά και κάτω από τις 70.000 κάτι που δεν έχει καταγραφεί ποτέ μέσα στον αιώνα.
Ο συναγερμός για την επιδείνωση του δημογραφικού προβλήματος δεν σταματά να ηχεί καθώς το ισοζύγιο γεννήσεων – θανάτων κατέγραψε το 2023 την 3η χειρότερη επίδοση από το μακρινό 1932. Παρά τον περιορισμό των θανάτων σε 128.101 το 2023, οι τελευταίοι ξεπέρασαν τις γεννήσεις κατά 56.646. Η ΕΛΣΤΑΤ μετράει πλέον 9 διαδοχικά έτη αρνητικού ισοζυγίου «γεννήσεων – θανάτων».
Οι γεννήσεις, από 85.346 το 2021 περιορίστηκαν σε 76.095 το 2022 και σε 71.455 το 2023 και πλέον είναι «στοίχημα» αν θα κρατηθεί το όριο των 70.000. Οι θάνατοι από την άλλη πλευρά, έπεσαν το 2023 σε 128.101 από 140.801 αλλά παραμένουν περισσότεροι από την περίοδο πριν από την πανδημία.
Οι γάμοι το 2023 ανήλθαν σε 40.351 (21.402 θρησκευτικοί και 18.949 πολιτικοί) παρουσιάζοντας μείωση κατά 6,9% σε σχέση με το 2022, κατά το οποίο είχαν πραγματοποιηθεί 43.355 (21.381 θρησκευτικοί και 21.974 πολιτικοί). Τα σύμφωνα συμβίωσης το 2023 ανήλθαν σε 15.069, παρουσιάζοντας αύξηση 17,4% σε σύγκριση με το 2022 που ήταν 12.840. Στα σύμφωνα συμβίωσης του έτους 2023 περιλαμβάνονται 262 σύμφωνα συμβίωσης μεταξύ ανδρών και 121 μεταξύ γυναικών.
Τα διαζύγια το 2023 ανήλθαν σε 15.114 παρουσιάζοντας αύξηση κατά 4,4% σε σχέση με το 2022 (14.477 διαζύγια). Αναφορικά με τον τύπο διαζυγίου, οκτώ στα δέκα διαζύγια που εκδόθηκαν την τελευταία πενταετία είναι συναινετικά. Κατά το 2023, εκδόθηκαν 12.214 συναινετικά (80,8%) και 2.044 κατ’ αντιδικία διαζύγια (13,5%), ενώ για 856 διαζύγια (5,7%) δεν δηλώθηκε ο τύπος διαζυγίου. Το 2023, οι περισσότερες αποφάσεις διαζυγίων για τους άντρες αφορούσαν την ομάδα ηλικιών 45 – 49 (20,1%), ενώ για τις γυναίκες την ομάδα ηλικιών 40 – 44 (21,3%). Το 66,1% των διαζυγίων που εκδόθηκαν το 2023 αφορά σε γάμους που διήρκησαν 10 και πλέον έτη (9.990 διαζύγια).
Η αναλογία διαζυγίων ανά 100 γάμους ήταν 37,5 το 2023, έναντι 33,4 το 2022, 34,2 το 2021, 41,2 το 2020 και 32,1 το 2019.
Όρια ηλικίας
Το δημογραφικό πρόβλημα φέρνει ξανά στο προσκήνιο τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης. Η σύνδεση της πορείας βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος με το προσδόκιμο ζωής έχει θεσμοθετηθεί νομοθετικά, ήδη από την μνημονιακή περίοδο. Ο έλεγχος του προσδόκιμου ζωής πραγματοποιείται κάθε τριετία. Επόμενος επανέλεγχος έχει προγραμματιστεί να γίνει το 2026 και τότε θα διαπιστωθεί εάν αυξήθηκε το προσδόκιμο ζωής, ώστε να τεθεί θέμα ανάλογης αύξησης των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης. Αν κάτι τέτοιο αποφασιστεί, θα ισχύσει από το 2027 και μετά. Σε κάθε περίπτωση, οι αναπροσαρμογές που πραγματοποιήθηκαν στα όρια ηλικίας κατά την μνημονιακή περίοδο, οδήγησαν σε αύξησή τους. Έτσι, τώρα πια δικαίωμα στη σύνταξη έχουν μόνο όσοι συμπληρώσουν το 62ο έτος ηλικίας τους, αλλά με την προϋπόθεση των 40 ετών εργασίας (12.000 Ημέρες Ασφάλισης). Σε διαφορετική περίπτωση, το γενικό όριο ηλικίας που έχει θεσμοθετηθεί είναι το 67ο έτος με ελάχιστη προϋπηρεσία τη 15αετία (4.500 Ημέρες Ασφάλισης).
